Φρονιμίτης (Τρίτος γομφίος)

Οι φρονιμίτες ή τρίτοι γομφίοι είναι τα τελευταία δόντια που αναπτύσσονται και εμφανίζονται στο στόμα. Συνήθως εμφανίζονται στις ηλικίες μεταξύ 17 και 25, μία περίοδος που θεωρείται η περίοδος της φρόνησης (σοφίας).

Τι είναι το έγκλειστο δόντι;

Όταν ένα δόντι δεν εμφανίζεται πλήρως στο στόμα, θεωρείται «έγκλειστο». Σε γενικές γραμμές, τα έγκλειστα δόντια δεν είναι ικανά να διαπεράσουν τα ούλα διότι δεν υπάρχει αρκετός χώρος. Εννέα στα δέκα άτομα έχουν τουλάχιστον ένα έγκλειστο δόντι.

Πόσο σοβαρή κατάσταση είναι το έγκλειστο δόντι;

Εάν παραμείνει στο στόμα ο έγκλειστος φρονιμίτης μπορεί να τραυματίσει τα γειτονικά δόντια ή να προκαλεί φλεγμονές. Επειδή η περιοχή των φρονιμιτών είναι δύσκολη για να καθαριστεί, μαζεύει υπολείμματα τροφών και βακτήρια που οδηγούν σε φλεγμονή των ούλων. Τα βακτήρια του στόματος μπορεί να μεταφερθούν από τη στοματική κοιλότητα μέσω της κυκλοφορίας του αίματος και να προκαλέσουν συστηματικές φλεγμονές και παθήσεις που επηρεάζουν την καρδιά, τα νεφρά και άλλα όργανα.

Η έρευνα έχει δείξει ότι όταν εγκατασταθεί η περιοδοντική φλεγμονή στην περιοχή του φρονιμίτη, το πρόβλημα επιμένει και επιδεινώνεται. Η εξαγωγή του δοντιού οδηγεί συνήθως στην αποκατάσταση της υγείας της περιοχής.

Μερικές φορές μια κύστη με υγρό ή ένας καλοήθης όγκος μπορεί να σχηματιστεί στη βάση ενός φρονιμίτη. Όσο αυξάνεται η κύστη μπορεί να δημιουργήσει σοβαρότερα προβλήματα γιατί αδυνατίζει τη γνάθο και καταστρέφει γειτονικά νεύρα, δόντια και άλλες δομές.

Πρέπει να γίνει εξαγωγή του δοντιού εάν μέχρι τώρα δεν έχει δημιουργήσει προβλήματα;

Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι όσο δεν πονάνε, δεν πρέπει να ανησυχούν για τους φρονιμίτες τους. Απουσία πόνου δεν σημαίνει απουσία προβλήματος. Στην πραγματικότητα ακόμη και οι φρονιμίτες που έχουν ανατείλει κανονικά είναι επιρρεπής στο να δημιουργήσουν πρόβλημα. Γι’ αυτό το λόγο η Αμερικανική Ομοσπονδία των Γναθοχειρουργών (AAOMS) συστήνει ότι οι τρίτοι γομφίοι/ φρονιμίτες πρέπει να εκτιμηθούν στην ηλικία των 17-18 ετών για να επιβεβαιωθεί η ύπαρξή τους, αν έχουν κάποιο πρόβλημα και να προταθούν τρόποι αντιμετώπισης που μπορεί να είναι η εξαγωγή του δοντιού ή η παραμονή του και ο τακτικός επανέλεγχος της κατάστασής του.

Γενικά, ιατροί και οδοντίατροι συμφωνούν ότι οι φρονιμίτες θα πρέπει να αφαιρεθούν οπωσδήποτε στις παρακάτω περιπτώσεις:

• Φλεγμονές και περιοδοντική νόσος
• Τερηδόνα
• Παθολογικές καταστάσεις όπως κύστεις και όγκοι
• Βλάβη του γειτονικού δοντιού

Φρονιμίτες που έχουν ανατείλει πλήρως και είναι λειτουργικοί, χωρίς πόνο, χωρίς τερηδόνα, με υγιή ούλα και με καλή στοματική υγιεινή μπορεί να μην χρειάζονται εξαγωγή. Χρειάζονται όμως καλό οδοντικό καθαρισμό και παρακολούθηση με ακτινογραφία για να εντοπιστούν τυχόν αλλαγές.

Τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια του χειρουργείου;

Εάν ο οδοντίατρος σας ή άλλος επαγγελματίας υγείας σας συστήνει να αφαιρέσετε τους φρονιμίτες σας θα πρέπει να επισκεφτείτε έναν Στοματικό και Γναθοπροσωπικό  Χειρουργό (Γναθοχειρουργό).

Πριν τη χειρουργική επέμβαση ο Γναθοχειρουργός θα συζητήσει την επέμβαση μαζί σας και θα σας ενημερώσει για τη διαδικασία. Αυτή είναι η καταλληλότερη στιγμή για να ρωτήσετε, να λύσετε τις απορίες σας και να ενημερώσετε τον χειρουργό για τους προβληματισμούς σας. Ενημερώστε πλήρως τον ιατρό σας για οποιαδήποτε ασθένεια είχατε στο παρελθόν καθώς και για τα φάρμακα που παίρνετε.

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν το βαθμό δυσκολίας εξαγωγής ενός φρονιμίτη. Δύο βασικοί παράγοντες είναι η θέση του δοντιού και η μορφολογία των ριζών του. Εάν ο φρονιμίτης είναι αρκετά βαθιά, η επέμβαση δυσκολεύει ακόμα περισσότερο.

Τις περισσότερες φορές οι φρονιμίτες αφαιρούνται με λίγο ή και καθόλου πόνο. Συνήθως η επέμβαση γίνεται στο ιατρείο του Γναθοχειρουργού με τοπική αναισθησία. Σε κάποιες πολύ δύσκολες περιπτώσεις, σε ασθενείς που δεν είναι εύκολο να συνεργαστούν καθώς και σε ασθενείς που δεν θέλουν να έχουν ανάμνηση της επέμβασης, προτιμάται η γενική αναισθησία.

Τι γίνεται μετά την επέμβαση;

Μετά την επέμβαση ο ασθενής μπορεί να νιώσει πρησμένος, κάτι που είναι φυσιολογικό και μέρος της διαδικασίας επούλωσης. Κρύα επιθέματα ή πάγος μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του οιδήματος όπως επίσης και τα φάρμακα που δίνονται από τον ιατρό. Μπορεί να χρειαστεί να τροποποιήσετε τη δίαιτά σας μετά το χειρουργείο κι αργότερα να προχωρήσετε σε πιο φυσιολογική δίαιτα.